افتادگی رحم، اگر افتادگی رحم درمان نشود چه میشود؟

افتادگی رحم (پرولاپس رحم) زمانی رخ می‌دهد که عضلات و بافت‌های نگهدارنده رحم ضعیف یا کشیده شده و نمی‌توانند رحم را در جای خود نگه دارند، در نتیجه رحم به داخل واژن افتادگی پیدا می‌کند.

این عارضه بیشتر در زنانی که زایمان‌های متعدد داشته‌اند، یائسگی را تجربه کرده‌اند یا دچار ضعف عضلانی به دلیل افزایش سن، چاقی یا فشارهای مزمن مانند سرفه و یبوست هستند، دیده می‌شود.

علائم شامل احساس سنگینی در لگن، بیرون‌زدگی بافت از واژن، مشکلات ادراری و ناراحتی هنگام رابطه جنسی است. درمان بسته به شدت بیماری می‌تواند شامل ورزش‌های کف لگن (کگل)، پساری، تغییر سبک زندگی یا جراحی باشد.

شایع ترین علائم افتادگی رحم

افتادگی رحم یکسری علائم شایع دارد که شامل موارد زیر است:

1. احساس سنگینی یا فشار در لگن – بسیاری از زنان احساس کشیدگی یا سنگینی در ناحیه لگن دارند.
2. بیرون‌زدگی بافت از واژن – در موارد شدید، ممکن است بخشی از رحم یا دیواره‌های واژن از دهانه واژن بیرون بزند.
3. مشکلات ادراری – شامل بی‌اختیاری ادرار، احساس تخلیه ناقص مثانه یا تکرر ادرار.
4. مشکلات گوارشی – مانند یبوست یا احساس فشار در رکتوم.
5. درد یا ناراحتی هنگام رابطه جنسی – ممکن است همراه با کاهش میل جنسی باشد.
6. درد پایین کمر – معمولاً در اثر فشار بر عضلات لگن و ستون فقرات.
7. بدتر شدن علائم در پایان روز – به دلیل ایستادن طولانی‌مدت یا انجام فعالیت‌های بدنی.

شدت علائم بستگی به میزان افتادگی رحم دارد و در مراحل اولیه ممکن است فرد متوجه هیچ علامتی نشود.

راه های پیشگیری از افتادگی رحم

برای پیشگیری از افتادگی رحم، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

1. تمرینات کف لگن (کگل) – انجام منظم این تمرینات باعث تقویت عضلات نگهدارنده رحم و جلوگیری از افتادگی آن می‌شود.
2. حفظ وزن سالم – چاقی می‌تواند فشار اضافی بر عضلات لگن وارد کند، بنابراین کاهش وزن در صورت اضافه‌وزن ضروری است.
3. پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین – در صورت نیاز به بلند کردن، باید از عضلات پا به‌جای عضلات کمر و لگن استفاده شود.
4. پیشگیری و درمان یبوست – مصرف فیبر کافی، نوشیدن آب زیاد و ورزش منظم از یبوست جلوگیری کرده و فشار به عضلات لگن را کاهش می‌دهد.
5. مدیریت سرفه‌های مزمن – درمان آلرژی، آسم و مشکلات ریوی برای جلوگیری از فشار مداوم به لگن ضروری است.
6. اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت – تغییر وضعیت بدن به‌صورت منظم از ضعف عضلات لگنی جلوگیری می‌کند.
7. مصرف استروژن در دوران یائسگی (در صورت توصیه پزشک) – کاهش استروژن پس از یائسگی می‌تواند به ضعف عضلات لگن منجر شود، بنابراین در برخی موارد، پزشک ممکن است درمان هورمونی را پیشنهاد دهد.

رعایت این نکات می‌تواند خطر افتادگی رحم را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد.

درمان افتادگی رحم

افتادگی رحم (پرولاپس رحم) زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات و بافت‌های حمایت‌کننده کف لگن ضعیف شده و رحم به سمت پایین در واژن یا حتی خارج از آن افتادگی پیدا می‌کند. درمان این مشکل بسته به شدت افتادگی، علائم و شرایط بیمار متفاوت است. در ادامه روش‌های درمانی این مشکل را بررسی می‌کنیم:

۱. درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی (برای موارد خفیف)

اگر افتادگی خفیف باشد، می‌توان از روش‌های زیر برای کنترل آن استفاده کرد:

🔹 ورزش‌های کف لگن (ورزش کگل)

این تمرین‌ها باعث تقویت عضلات کف لگن شده و از پیشرفت افتادگی رحم جلوگیری می‌کنند:

• عضلات کف لگن را منقبض کنید (مثل زمانی که می‌خواهید ادرار را متوقف کنید).
• ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید، سپس عضلات را شل کنید.
• این حرکت را ۱۰ تا ۱۵ بار، ۳ بار در روز تکرار کنید.

🔹 کاهش وزن

چاقی فشار زیادی به عضلات کف لگن وارد می‌کند، بنابراین کاهش وزن می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

🔹 اجتناب از یبوست

یبوست می‌تواند فشار لگنی را افزایش داده و باعث بدتر شدن افتادگی رحم شود. مصرف غذاهای پر فیبر (مثل میوه، سبزیجات و غلات کامل) و نوشیدن آب کافی توصیه می‌شود.

🔹 اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین

بلند کردن اشیای سنگین می‌تواند فشار لگنی را افزایش داده و افتادگی را تشدید کند.

۲. درمان‌های غیر جراحی

🔹 پساری واژینال

پساری (Pessary) یک وسیله پزشکی از جنس سیلیکون یا پلاستیک است که داخل واژن قرار داده می‌شود تا رحم را در جای خود نگه دارد. این روش به‌ویژه برای زنان مسن که نمی‌خواهند جراحی کنند، مؤثر است. لازم است پساری به طور مرتب تمیز و تعویض شود تا از عفونت جلوگیری شود.

🔹 هورمون‌درمانی (برای زنان یائسه)

استروژن‌درمانی می‌تواند باعث تقویت عضلات واژن و کف لگن شده و علائم افتادگی رحم را کاهش دهد.

۳. درمان‌های جراحی (برای موارد شدید)

اگر افتادگی رحم شدید باشد و روش‌های دیگر پاسخ ندهند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. گزینه‌های جراحی عبارت‌اند از:

🔹 هیسترکتومی (برداشتن رحم)

• در این روش رحم به طور کامل برداشته می‌شود.
• معمولاً در زنانی که دیگر قصد بارداری ندارند انجام می‌شود.

🔹 جراحی ترمیمی کف لگن

• در این روش، پزشک از بخیه یا مش جراحی برای تقویت بافت‌های نگهدارنده رحم استفاده می‌کند.
• این جراحی ممکن است از طریق واژن یا شکم انجام شود.

🔹 ساکروکولوپکسی

• در این روش، رحم با استفاده از مش جراحی به استخوان ساکروم (استخوان انتهایی ستون فقرات) متصل می‌شود.
• معمولاً به روش لاپاروسکوپی (کم تهاجمی) انجام می‌شود.

اگر افتادگی رحم درمان نشود چه میشود؟

اگر افتادگی رحم (پرولاپس رحم) درمان نشود، ممکن است مشکلات جدی‌تری ایجاد کند که شامل موارد زیر است:

۱. تشدید علائم و ناتوانی در فعالیت‌های روزمره

افتادگی رحم معمولاً با علائمی مانند احساس سنگینی در لگن، درد در پایین شکم و کمر، بی‌اختیاری ادرار و دشواری در دفع مدفوع همراه است. اگر درمان نشود، این علائم شدیدتر شده و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

۲. افزایش میزان افتادگی و بیرون‌زدگی رحم

با گذشت زمان، افتادگی رحم می‌تواند از مرحله خفیف به شدید پیشرفت کند، به‌طوری که رحم از واژن بیرون بزند. در این صورت، مشکلاتی مانند عفونت‌های مکرر، زخم شدن بافت‌ها و درد شدید رخ می‌دهد.

۳. مشکلات ادراری و کلیوی

افتادگی رحم می‌تواند باعث ایجاد بی‌اختیاری ادرار یا احتباس ادراری شود. در موارد شدید، فشار روی مثانه و مجاری ادراری ممکن است منجر به عفونت‌های مکرر یا حتی آسیب به کلیه‌ها شود.

۴. مشکلات گوارشی

این مشکل می‌تواند روی روده‌ها تأثیر بگذارد و منجر به یبوست مزمن یا بی‌اختیاری مدفوع شود.

۵. درد و ناراحتی هنگام رابطه جنسی

افرادی که دچار افتادگی هستند، ممکن است هنگام رابطه جنسی دچار درد، کاهش میل جنسی و حتی زخم شدن بافت واژن شوند.

۶. عفونت‌های واژینال و زخم شدن بافت‌ها

در موارد پیشرفته که رحم از واژن بیرون می‌زند، اصطکاک مداوم آن با لباس باعث زخم شدن، خونریزی و افزایش خطر عفونت می‌شود.